Πρόκειται για θυρεοειδικό ιστό που εντοπίζεται εκτός της φυσιολογικής του θέσης στο πρόσθιο-κατώτερο τμήμα του τραχήλου. Ο επιπολασμός του υπολογίζεται σε 1 ανά 100.000-300.000 άτομα, αν και παθολογοανατομικές μελέτες ανεβάζουν τη συχνότητα σε 7-10% του πληθυσμού. Ο φυσιολογικός θυρεοειδικός ιστός αναπτύσσεται  κατά την εμβρυϊκή ζωή από το ενδόδερμα της βάσης της γλώσσας και ποικίλες διαταραχές της οργανογένεσης μπορεί να επιβραδύνουν ή να επιταχύνουν την κάθοδο του οργάνου και να καθηλώσουν-συνήθως-τμήμα αυτού σε μη αναμενόμενη θέση. Οι συνηθέστερες θέσεις εντοπισμού του έκτοπου θυρεοειδικού ιστού είναι υπογλωσσίως, κατά μήκος της μέσης γραμμής του τραχήλου στο θυρεογλωσσικό πόρο, ενδοτραχειακά, στο μεσοθωράκιο και πιο σπάνια στις ωοθήκες, στα επινεφρίδια, στο δωδεκαδάκτυλο, στο πάγκρεας και στο έντερο. Αν και σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός, τα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ο έκτοπος θυρεοειδικός ιστός σχετίζονται με την ανατομική θέση που βρίσκεται. Για παράδειγμα, έκτοπος θυρεοειδικός ιστός στη βάση της γλώσσας μπορεί να προκαλέσει δυσφαγία, δυσφωνία, αίσθηση ξένου σώματος στην περιοχή, άπνοια ύπνου και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις απόφραξη αναπνευστικής οδού και αιμορραγία. Σε σπάνιες  περιπτώσεις δύο έκτοπων εστιών (διπλή εκτοπία), η μια εστία βρίσκεται συνήθως στη γλώσσα ή υπογλωσσίως. Στον έκτοπο θυρεοειδικό ιστό μπορεί σπάνια να βρεθεί κακοήθεια (συνήθως θηλώδες καρκίνωμα θυρεοειδούς και σπανιότερα θυλακιώδες, μικτό, καρκίνωμα από Hűrthle κύτταρα, μυελοειδές, ενώ έχει περιγραφεί και περίπτωση αναπλαστικού καρκινώματος). Η διάγνωση γίνεται με σπινθηρογράφημα θυρεοειοδούς αδένα (με Tc-99m, I-131 ή I-123), ενώ μπορεί να βοηθήσουν πολύ το υπερηχογράφημα, η υπολογιστική και μαγνητική τομογραφία. Η παρακέντηση με λεπτή βελόνα επιβεβαιώνει τη διάγνωση και αποκλείει την ύπαρξη κακοήθειας. Ο έκτοπος θυρεοειδικός ιστός στον τράχηλο αντιμετωπίζεται χειρουργικά σε περίπτωση κακοήθειας, συμπτωμάτων ανατομικής πίεσης παρακείμενων δομών (απόφραξη αεραγωγών, δυσκαταποσία, βράγχος φωνής) ή επιπλοκών όπως εξέλκωση, αιμορραγία. Αν ο ασθενής παραμένει ασυμπτωματικός χρειάζεται παρακολούθηση για την πιθανότητα αύξησης του μεγέθους του έκτοπου ιστού, εμφάνισης επιπλοκών ή διαταραχών της θυρεοειδικής λειτουργίας. Η συνήθης αντιμετώπιση του έκτοπου ιστού στο θώρακα ή στην κοιλιά είναι χειρουργική, ειδικά σε περιπτώσεις ασθενών με συμπτώματα ανατομικής πίεσης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. De Felice M and Lauro R. Thyroid development and its disorders: genetics and molecular mechanisms. Endocrine Reviews 2004; 25:722-746.
2. Noussios G et al. Ectopic thyroid tissue: anatomical, clinical, and surgical implications of a rare entity. European Journal of Endocrinology 2011; 165:375-382.

——————————————————————————–

Nutri – Care

Λ. Αλεξάνδρας 192β – Αμπελόκηποι

Λ. Ιασωνίδου 54β – Ελληνικό

Αρθρογράφος: Θωμάς Δημήτριος, Ενδοκρινολόγος