Η οσφυαλγία σαν όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει το σύμπτωμα δηλαδή τον πόνο στη μέση και όχι την πάθηση. Σύμφωνα με τις στατιστικές 8/10 ενήλικες μετά τα 30 θα εμφανίσουν οσφυαλγία κάποια στιγμή στη ζωή τους, αποτελώντας έτσι τη δεύτερη αιτία αποχής από την εργασία μετά το κρυολόγημα. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής (καθιστική ζωή, παχυσαρκία, έλλειψη άσκησης) αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχο της οσφυαλγίας.
Διακρίνεται σε οξεία, εξαιτίας μίας απότομης κίνησης και σε χρόνια, δηλαδή όταν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 3 μήνες. Εκδηλώνεται με έντονο πόνο γύρω από τη μέση, αλλά συχνά μπορεί να επεκτείνεται και στην εξωτερική επιφάνεια του μηρού και να μουδιάζουν μέχρι και τα δάχτυλα του ποδιού (στην περίπτωση αυτή ονομάζεται οσφυοισχιαλγία). Πρώτη κίνηση του ασθενή θα πρέπει να είναι η επίσκεψη στο γιατρό ο οποίος μέσα από την κλινική εξέταση θα προσδιορίσει το αίτιο του πόνου. Συνήθως χρειάζεται ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας και αν χρειάζεται περεταίρω έλεγχος αξονική ή μαγνητική για να αποκλειστούν σοβαρότερες παθολογίες.
Συνηθέστερη αιτία της οσφυαλγίας είναι η κήλη μεσοσποσδύλιου δίσκου και ακολουθεί η σπονδυλαρθρίτιδα, η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, σπονδυλολίσθηση, αστάθεια σπονδυλικής στήλης, παλαιά κατάγματα. Επίσης μπορεί να εμφανίζεται ως σύμπτωμα από παθήσεις γειτονικών δομών ( λεκάνη, ισχία, νεφρά, ωοθήκες, μήτρα, προστάτης, έντερο).
Η θεραπεία για την οξεία φάση περιλαμβάνει κατάκλιση (μόνο όμως για 2-3 μέρες), μάλαξη, θερμοφόρα και αντιφλεγμονώδη. Στη χρόνια, επειδή ο χρόνιος πόνος δύσκολα θεραπεύεται δίνουμε έμφαση στο να βρούμε την αιτία που πυροδοτεί τα συμπτώματα, επομένως η θεραπεία εστιάζει στη διδασκαλία των σωστών κινήσεων και της στάσης του σώματος. Επίσης, μεγάλο μέρος της αποκατάστασης πρέπει να καταλαμβάνουν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης και σταθεροποίησης των μυών που βρίσκονται γύρω από τη λεκάνη και τη μέση. Τα τελευταία χρόνια κερδίζουν συνεχώς έδαφος οι ασκήσεις pilates έναντι των κλασικών κοιλιακών-ραχιαίων καθώς έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι με τις ασκήσεις αυτές δημιουργείται μία ζώνη σταθεροποίησης των μυών με αποτέλεσμα να μειώνονται τα φορτία στην περιοχή και προάγεται τη σωστή στάση σώματος. Σε πολλές περιπτώσεις μπορούν να βοηθήσουν και ειδικές τεχνικές κινητοποίησης στην περιοχή οι οποίες εφαρμόζονται από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές. Οι τεχνικές αυτές αποσκοπούν μέσα από κλινικά τεστ στην αναζήτηση της αιτίας του πόνου και στη συνέχεια με ειδικούς χειρισμούς στην εξάλειψη του προκλητικού παράγοντα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως η πρόληψη και η εργονομία στις καθημερινές δραστηριότητες αποτελούν την καλύτερη θεραπεία. Έτσι θα πρέπει να προσέχουμε
•Πως καθόμαστε: η καθιστική θέση προκαλεί τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στους μεσοσπονδύλιους δίσκους για αυτό θα πρέπει να σηκωνόμαστε συχνά από την καρέκλα για διάλειμμα. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε μαξιλαράκι στην καμπύλη της μέσης και ρυθμίζουμε το ύψος του γραφείου έτσι ώστε να είναι σε ευθεία γραμμή.
•Πως σκύβουμε: σκύβουμε πάντα με λυγισμένα γόνατα, ποτέ δεν γέρνουμε το σώμα μπροστά
•Πως σηκώνουμε βάρη: στεκόμαστε κοντά στο αντικείμενο και λυγίζουμε τα γόνατα. Για να το σηκώσουμε σφίγγουμε την κοιλία και τεντώνουμε τα γόνατα
•Πως στεκόμαστε: γενικά αποφεύγουμε την παρατεταμένη ορθοστασία. Δε φοράμε ψηλά παπούτσια και προσπαθούμε να σφίγγουμε την κοιλιά για να μη φορτίζουμε τη μέση.
Γενικά φροντίζουμε να διατηρούμε φυσιολογικό βάρος, καθώς επιπλέον σωματικό βάρος φορτίζει τους δίσκους και αλλάζει τη μηχανική στην περιοχή και τέλος να γυμναζόμαστε τακτικά γιατί άσκηση σημαίνει ζωή!
Αρθρογράφος: Ιωάννου Λασκαρίνα, Φυσικοθεραπεύτρια